سه شنبه, ۴ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۰۱:۳۲ ق.ظ
تاریخ
95/3/25 :پذیرش تاریخ
94/10/8 :دریافت تاریخ
9
نیایش و ستایش در مثنویهای عطّار
(الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه)
1 بهرام خوشنودی
2 احمدرضانظری چروده
3 بیژن ظهیری ناو 4-معصومه نظری چروده
چکیده:
نیایش و ستایش معبود یکی از روحانیترین لحظههای زندگی هر مـؤمن اسـت. در همـة ادیـان
آسمانی متناسب با تلقّی و درک مؤمنان از دین، شیوهها و شکلهایی برای راز و نیاز با معبود فـراهم
شده است. شاعران هم به عنوان دارنـدگان روحهـای لطیـف و حسـاس، در لابـهلای اشـعار خـود،
مناجاتهایی نغز و دلنشین گنجاندهاند که از لطیفترین فرازهای آثارشان است. مناجاتهـای عطّـار
که در لابهلای مثنویهایش (الهینامه، اسرارنامه، منطقالطّیر و مصیبتنامه) پراکنده است، گاه از زبان
شاعر و گاه از زبان شخصیتهای داستانهایش نقل شدهاند. بیپروایی و جسارت و صمیمیتی که در
این مناجاتهای عارفانه وجود دارد، به آنها عمق خاصی بخشیده است. نگاه برخاسته از عمق جان
عطّار که انواع لایههای گفتوگوی صمیمانه و خالصانه را با معبود شامل میشود، رنگ آسـمانی بـه
نیایشهایش میدهد.بنا به اعتقاد عطّار، دعوت خداوند بزرگ برای دعـا و نیـایش، افتخـاری بـزرگ برای نوع بشر است و حتّی در این راه، شور و شوقِ دعاکردن را نیز خود خداوند در آدمیـان ایجـاد
میکند و برای انجام آن توفیق میدهد. درونمایة نیایشهای عطّار، ستایش خداوند بـزرگ، عجـز و
عشقِ او نسبت به خدا و بیان درخواستهاسـت. مهـمتـرین دعـا و خواسـتة وی، سـلامت نفـس و
سعادت آخرت است. از مجموع نیایشهای عطّار آشکار میگردد که او مؤمنی است با اعتقاد راستین
که در سیر و سلوک عارفانه، پای از جادة شریعت بیرون ننهاده و در تصوف جانب اعتدال را اختیـار
کرده است.
کلید واژهها: نیایش، ستایش، مناجات، عطّار، مثنوی، عرفان.
- استادیارگروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد، آستارا، ایران. نویسنده مسئول: com.gmail@khooshnodi46 1
-
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد، آستارا، ایران. 2
-
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. ایران 3
-
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد آستارا، ایران.
