بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس مولانا

برای دریافت ومشاهده مقاله بر روی اسمهای  نویسندگانکلیک نمایید

بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس مولانا

مقاله 7، دوره 7، شماره 25، زمستان 1396، صفحه 99-109  اصل مقاله (166 K)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمدرضا نظری چروده  ؛ بهرام خوشنودی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران

چکیده

بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس (غزلیات )مولانا
چکیده
اگرچه معنای اولیه ساقی "شراب ریزی باده گردانی" است،در متون عرفانی اما با حفظ کارکرد اولیه اش، توسع مفهومی یافته،به مقام"جان جانان و ساقی باقی"هم رسیده است. وقتی مرکزی ترین موضوع هستی شناسان مولوی عشق است،وشادی و بی غمی از اصلی ترین مظاهر آن، پیداست ساقی هم چه نقش محوری خواهد داشت،تاآنجاکه مولانا حتی برای رهایی از یگانه غم خود که همانا گرفتاری آدمی در این جهان خاکی است از ساقی که" دستگیر عاشقان است مدد می جوید.بررسی واژه ساقی در غزلیات شمس نشان داد که مولانا وظایف بسیاری برای ساقی قایل است اما نکته مهم ومعنادار این است که مولوی حتی از کارکردهای مادی و معمول ساقی چون " باده ریزی و.." برداشتی نمادین وآن سری دارد، چرا که معتقد است ساقی باید شراب انگوری را به "محبوسان غم " بدهد و عارفان "از می هم خوشدل ترند"..

.واژگان کلیدی: شعر عرفانی فارسی، مولانا، غزلیّات شمس، ساقی، دریافت باطنی، تجلّی.

کلیدواژه‌ها

شعر عرفانی فارسی؛ مولانا؛ غزلیّات شمس؛ ساقی؛ دریافت باطنی؛ تجلّی

آمار

تعداد مشاهده مقاله: 22

تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19

نیایش و ستایش در مثنویهای عطّار (الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه) مجله عرفان زنجان

تاریخ 95/3/25 :پذیرش تاریخ
94/10/8 :دریافت تاریخ 9

 نیایش و ستایش در مثنویهای عطّار (الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه)

 1 بهرام خوشنودی 2 احمدرضانظری چروده 3 بیژن ظهیری ناو 4-معصومه نظری چروده 

چکیده: 

نیایش و ستایش معبود یکی از روحانیترین لحظههای زندگی هر مـؤمن اسـت. در همـة ادیـان آسمانی متناسب با تلقّی و درک مؤمنان از دین، شیوهها و شکلهایی برای راز و نیاز با معبود فـراهم شده است. شاعران هم به عنوان دارنـدگان روحهـای لطیـف و حسـاس، در لابـهلای اشـعار خـود، مناجاتهایی نغز و دلنشین گنجاندهاند که از لطیفترین فرازهای آثارشان است. مناجاتهـای عطّـار که در لابهلای مثنویهایش (الهینامه، اسرارنامه، منطقالطّیر و مصیبتنامه) پراکنده است، گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیتهای داستانهایش نقل شدهاند. بیپروایی و جسارت و صمیمیتی که در این مناجاتهای عارفانه وجود دارد، به آنها عمق خاصی بخشیده است. نگاه برخاسته از عمق جان عطّار که انواع لایههای گفتوگوی صمیمانه و خالصانه را با معبود شامل میشود، رنگ آسـمانی بـه نیایشهایش میدهد.بنا به اعتقاد عطّار، دعوت خداوند بزرگ برای دعـا و نیـایش، افتخـاری بـزرگ برای نوع بشر است و حتّی در این راه، شور و شوقِ دعاکردن را نیز خود خداوند در آدمیـان ایجـاد میکند و برای انجام آن توفیق میدهد. درونمایة نیایشهای عطّار، ستایش خداوند بـزرگ، عجـز و عشقِ او نسبت به خدا و بیان درخواستهاسـت. مهـمتـرین دعـا و خواسـتة وی، سـلامت نفـس و سعادت آخرت است. از مجموع نیایشهای عطّار آشکار میگردد که او مؤمنی است با اعتقاد راستین که در سیر و سلوک عارفانه، پای از جادة شریعت بیرون ننهاده و در تصوف جانب اعتدال را اختیـار کرده است.

 کلید واژهها: نیایش، ستایش، مناجات، عطّار، مثنوی، عرفان. 

- استادیارگروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد، آستارا، ایران. نویسنده مسئول: com.gmail@khooshnodi46 1 -
 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد، آستارا، ایران. 2 -
 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. ایران 3 -
 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد آستارا، ایران.