بررسی زمان در حکایت های کلیله ودمنه بر اساس نظریه زمان در روایت معصومه نظری چروده *،

magiran.com >  نشریه زبان و ادب فارسی >سال هفتادم، شماره 236 > متن

نشریه زبان و ادب فارسی ، سال هفتادم، شماره 236

عنوان:
بررسی زمان در حکایت های کلیله ودمنه بر اساس نظریه زمان در روایت


نویسنده(گان):
معصومه نظری چروده *، بهرام خشنودی، احمدرضا نظری،

چکیده:
در روایت شناسی ساختارگرا برای هر روایتی دو نوع زمان مطرح است: زمان متن، زمان داستان. ترتیب، دیرش و بسامد در حیطه «زمان متن»، زمان تقویمی و زمان حسی و عاطفی در گستره «زمان داستان» از مباحث اصلی زمان در دانش روایت شناسی است. اگرچه نظریه پردازی درباره شگردها و روش های زمان در روایت های تاریخی و ادبی بحثی تازه بوده و به قرن بیستم باز می گردد اما شیوه روایتگری داستان در داستان کلیله ودمنه، زمینه مناسبی برای طرح مولفه های اصلی زمان در این اثر فراهم آورده است. مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که به شیوه توصیفی-استقرایی و بر اساس نظریه «زمان در روایت» به بررسی زمان در حکایت های اصلی و فرعی کلیله ودمنه پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که حکایت های کلیله ودمنه همخوانی معناداری با ویژگی های «زمان متن» دارد. چنانکه در «دیرش» به ترتیب مکث توصیفی، صحنه نمایش، خلاصه و حذف، بسامد بیشتری دارد؛ در «ترتیب» فراوانی کاربرد پس نگاه بیشتر از پیش نگاه است و در بحث «بسامد»، به بسامد بازگو، بیشتر از بسامد مکرر توجه شده است. این دستاوردها نشان می دهد کتاب کلیله ودمنه با وجود داشتن نثری فنی، دارای شیوه ای اعتدالی در روایت حکایت هاست و هرگز اطنابش بیشتر از ایجاز و اعتدالش نیست.

کلیدواژگان:
روایت شناسی ساختارگرا؛ زمان متن؛ زمان داستان؛ کلیله ودمنه؛ ژرار ژنت

نیایش و ستایش در مثنویهای عطّار (الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه) مجله عرفان زنجان

تاریخ 95/3/25 :پذیرش تاریخ
94/10/8 :دریافت تاریخ 9

 نیایش و ستایش در مثنویهای عطّار (الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه)

 1 بهرام خوشنودی 2 احمدرضانظری چروده 3 بیژن ظهیری ناو 4-معصومه نظری چروده 

چکیده: 

نیایش و ستایش معبود یکی از روحانیترین لحظههای زندگی هر مـؤمن اسـت. در همـة ادیـان آسمانی متناسب با تلقّی و درک مؤمنان از دین، شیوهها و شکلهایی برای راز و نیاز با معبود فـراهم شده است. شاعران هم به عنوان دارنـدگان روحهـای لطیـف و حسـاس، در لابـهلای اشـعار خـود، مناجاتهایی نغز و دلنشین گنجاندهاند که از لطیفترین فرازهای آثارشان است. مناجاتهـای عطّـار که در لابهلای مثنویهایش (الهینامه، اسرارنامه، منطقالطّیر و مصیبتنامه) پراکنده است، گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیتهای داستانهایش نقل شدهاند. بیپروایی و جسارت و صمیمیتی که در این مناجاتهای عارفانه وجود دارد، به آنها عمق خاصی بخشیده است. نگاه برخاسته از عمق جان عطّار که انواع لایههای گفتوگوی صمیمانه و خالصانه را با معبود شامل میشود، رنگ آسـمانی بـه نیایشهایش میدهد.بنا به اعتقاد عطّار، دعوت خداوند بزرگ برای دعـا و نیـایش، افتخـاری بـزرگ برای نوع بشر است و حتّی در این راه، شور و شوقِ دعاکردن را نیز خود خداوند در آدمیـان ایجـاد میکند و برای انجام آن توفیق میدهد. درونمایة نیایشهای عطّار، ستایش خداوند بـزرگ، عجـز و عشقِ او نسبت به خدا و بیان درخواستهاسـت. مهـمتـرین دعـا و خواسـتة وی، سـلامت نفـس و سعادت آخرت است. از مجموع نیایشهای عطّار آشکار میگردد که او مؤمنی است با اعتقاد راستین که در سیر و سلوک عارفانه، پای از جادة شریعت بیرون ننهاده و در تصوف جانب اعتدال را اختیـار کرده است.

 کلید واژهها: نیایش، ستایش، مناجات، عطّار، مثنوی، عرفان. 

- استادیارگروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد، آستارا، ایران. نویسنده مسئول: com.gmail@khooshnodi46 1 -
 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد، آستارا، ایران. 2 -
 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. ایران 3 -
 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد آستارا، ایران.