ابوسعید ابوالخیر از مشهورترین عرفا و پیران طریقت است که گفته ها و مجالس او فیض بخش مریدان وی و پویندگان طریقت در همه ی ادوار بوده است. محمد بن منور از نوادگان بوسعید کتابی در شرح احوال و اقوال نیای خویش مدون ساخته که به اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، مشهور است. این کتاب از متون فارسی ارزشمند نیمه ی دوم قرن ششم هجری است که هم از جهت نثر فارسی و هم محتوای عرفانی آن حائز اهمیت است.
اسرارالتوحید اسرارالتوحید یا (اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابیسعید ابیالخیر) ، پس از یکصد و سی سال از مرگ ابوسعید ابیالخیر در خراسان، توسط یکی از نوادگان او بهنام محمد بن منور نگاشته شد. تألیف کتاب پس از حمله غزان به میهنه انجام گرفتهاست و آن را در حدود سال ۵۷۰ هجری قمری دانستهاند.محمد بن منور کتاب خود را به سه باب تقسیم کرده است. باب اول در ابتدای حالت شیخ، باب دوم که به بیان حالات شیخ ابوسعید در سالهای میانی زندگی او اختصاص دارد، بسیاری از گفتهها و اشعاری را که به زبان وی رفته، گردآوری و نقل کردهاست و باب سوم انتهای حالت شیخ است. این کتاب انشایی روان و منسجم دارد و در دوره اوج سبک مصنوع شکل گرفته ولی تنها در مقدمه مصنوع است. وبه غیر آن در ردیف نثر مرسل قرار دارد. (منابع تألیف اسرارالتوحید) از جمله منابع محمد بن منور کتاب"حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر"است که پسرعموی محمد بن منور به نام جمال الدین ابوروح لطفالله بن ابو سعدبن ابو طاهربن ابوسعیدبن ابوالخیر آن را تألیف کرده است. همچنین از مقاماتهایی استفاده کرده که در آن عین سخنان ابوسعید در خانگاه خانقاه ها ضبط شده بود.